Các Kỹ Thuật Trong Bộ Môn Cầu Lông

1. Động tác

Cầu lông có nhiều động tác cơ bản và người chơi cần kỹ năng cao để thực hiện hiệu quả. Mỗi động tác có thể dùng forehand hoặc backhand. Bên forehand cùng bên với tay chơi: người thuận tay phải thì bên forehand là bên phải, bên backhand là bên trái. Động tác forehand dùng mặt trước của tay (như đánh bằng lòng bàn tay), trong khi động tác backhand dùng mặt sau của tay (như đánh bằng các khớp ngón tay). Người chơi thường sử dụng động tác backhand ở bên forehand và ngược lại.

Ở khu vực gần lưới và giữa sân, người chơi có thể thực hiện các động tác hiệu quả bằng cả forehand và backhand. Tuy nhiên, ở cuối sân, họ thường cố gắng sử dụng forehand nhiều nhất có thể, thường chọn cú đánh forehand overhead vòng qua đầu (một cú forehand từ bên backhand) thay vì cú backhand overhead. Cú backhand overhead có hai nhược điểm chính. Thứ nhất, người chơi phải xoay lưng về phía đối thủ, làm hạn chế tầm nhìn. Thứ hai, cú backhand overhead không mạnh bằng cú forehand vì khớp vai cho phép phạm vi chuyển động lớn hơn nhiều khi thực hiện cú forehand overhead. Cú đánh backhand clear được xem là khó nhất trong cầu lông vì cần kỹ thuật chính xác để tạo đủ lực cho cầu lông bay hết sân. Vì lý do này, các cú backhand smash thường yếu hơn.

2. Vị trí của cầu lông và người nhận

Lựa chọn động tác phụ thuộc vào khoảng cách của cầu lông với lưới, liệu cầu lông có cao hơn mặt lưới hay không, và vị trí hiện tại của đối thủ. Người chơi có nhiều lựa chọn tấn công tốt hơn nếu họ có thể đánh cầu lông ở vị trí cao hơn mặt lưới, đặc biệt nếu cầu lông gần lưới.

Ở khu vực gần lưới, cầu lông ở vị trí cao sẽ gặp cú net kill, đánh mạnh xuống để kết thúc pha cầu ngay lập tức. Vì vậy, trong tình huống này, tốt nhất là thả cầu lông chỉ vừa qua lưới.

Ở giữa sân, cầu lông ở vị trí cao thường gặp cú smash mạnh, đánh xuống với hy vọng có điểm ngay hoặc khiến đối thủ phản công yếu. Cú jump smash, nơi người chơi nhảy lên để có góc smash dốc hơn, là một yếu tố phổ biến và ấn tượng trong các trận đấu đôi nam đỉnh cao.

Ở cuối sân, người chơi cố gắng đánh cầu lông khi nó vẫn còn trên cao, thay vì để nó rơi thấp hơn. Động tác overhead này cho phép họ thực hiện các cú smash, cú clear (đánh cầu lông cao và ra sau sân đối thủ), và cú drop shot (đánh nhẹ để cầu lông rơi nhanh vào khu vực gần lưới đối thủ). Nếu cầu lông đã rơi thấp, cú smash sẽ khó thực hiện và cú clear cao, dài toàn sân cũng trở nên khó khăn.

3. Vị trí cầu lông theo chiều dọc

Khi cầu lông thấp hơn mặt lưới, người chơi phải đánh cầu lên. Cú đánh lift, khi cầu lông bay lên cao về phía sau sân đối thủ, có thể thực hiện từ mọi vị trí trên sân. Nếu không thực hiện cú lift, người chơi chỉ có thể đẩy nhẹ cầu lông trở lại lưới: ở khu vực gần lưới, động tác này gọi là net shot; ở giữa sân hoặc cuối sân, thường gọi là push hoặc block.

Khi cầu lông ở gần mặt lưới, người chơi có thể thực hiện cú drive, khi cầu bay ngang và nhanh qua lưới vào giữa sân hoặc cuối sân đối thủ. Cú đẩy cũng có thể thực hiện bằng cách đánh ngang, đưa cầu vào khu vực giữa sân phía trước. Cú drive và cú đẩy thường thực hiện từ giữa sân hoặc gần lưới, và thường dùng trong đánh đôi. Đây là nỗ lực giành lại thế tấn công, thay vì nâng cầu lên và phòng thủ trước các cú smash. Sau một cú drive hoặc cú đẩy thành công, đối thủ thường phải nâng cầu lên.

4. Kỹ thuật xoá

Trong cầu lông, trái bóng có thể tạo xoáy để thay đổi độ nảy (ví dụ, topspin và backspin) hoặc quỹ đạo, và người chơi có thể đánh xéo trái bóng (đánh bằng mặt vợt nghiêng) để tạo ra xoáy. Cầu lông không nảy, nhưng kỹ thuật đánh xéo cầu lông vẫn có ứng dụng trong cầu lông.

  • Đánh xéo cầu lông từ bên có thể làm cầu bay theo hướng khác với chuyển động của vợt hoặc cơ thể người chơi, giúp đánh lừa đối thủ.
  • Đánh xéo cầu lông từ bên có thể làm cầu đi theo đường cong nhẹ (nhìn từ trên xuống), và lực xoáy khiến các động tác đánh xéo giảm tốc độ đột ngột hơn khi gần kết thúc quỹ đạo bay. Điều này tạo ra các cú đánh nhỏ và các cú smash giảm nhanh hơn sau khi qua lưới.
  • Khi thực hiện cú đánh gần lưới, đánh xéo dưới cầu lông có thể làm nó lật vài lần khi qua lưới. Điều này gọi là cú spinning net shot hoặc tumbling net shot. Đối thủ sẽ không muốn đón cầu cho đến khi nó ổn định.

Do cách các lông vũ của cầu lông chồng lên nhau, cầu lông cũng có một chút xoáy tự nhiên quanh trục đối xứng của nó. Xoáy này theo chiều ngược kim đồng hồ khi nhìn từ trên xuống khi thả cầu lông. Xoáy tự nhiên này ảnh hưởng đến một số động tác: cú tumbling net shot hiệu quả hơn nếu đánh xéo từ phải sang trái, thay vì từ trái sang phải.

5. Sinh cơ học

Sinh cơ học trong cầu lông chưa được nghiên cứu khoa học rộng rãi, nhưng một số nghiên cứu xác nhận vai trò nhỏ của cổ tay trong việc tạo lực và chỉ ra rằng lực chính đến từ xoay trong và xoay ngoài của cánh tay trên và cánh tay dưới. Các hướng dẫn gần đây về môn thể thao này nhấn mạnh xoay cẳng tay hơn là chuyển động cổ tay.

Lông vũ tạo ra lực cản lớn, khiến cầu lông giảm tốc độ đáng kể khi bay. Cầu lông cũng rất ổn định về mặt khí động học: dù hướng ban đầu như thế nào, nó sẽ xoay để bay đầu nút bấc đi trước và giữ nguyên hướng này. Vì lực cản này, cần phải dùng lực mạnh để đánh cầu bay hết chiều dài sân, điều này không phổ biến trong hầu hết các môn thể thao dùng vợt. Lực cản cũng ảnh hưởng đến quỹ đạo bay của cầu khi đánh bổng (lob): đường bay của nó bị lệch mạnh, khiến cầu rơi xuống với góc dốc hơn so với khi bay lên. Với những cú giao cầu rất cao, cầu lông thậm chí có thể rơi thẳng đứng.

6. Các yếu tố khác

Các vận động viên Hàn Quốc Lee Yonh-Dae và Ko Sung-Hyun phòng thủ trước một cú đập cầu.

Khi phòng thủ trước một cú đập cầu, người chơi có ba lựa chọn cơ bản: nâng cầu, chặn cầu, hoặc đánh ngang. Trong đánh đơn, chặn cầu ngay lưới là phản ứng phổ biến nhất. Trong đánh đôi, nâng cầu là lựa chọn an toàn nhất nhưng thường cho phép đối thủ tiếp tục đập cầu; chặn cầu và đánh ngang là các cú phản công nhưng có thể bị đồng đội của người đập cầu bắt kịp. Nhiều người chơi sử dụng động tác đánh backhand để trả lại các cú đập cầu ở cả hai bên forehand và backhand vì backhand hiệu quả hơn forehand trong việc đối phó với các cú đập cầu nhắm vào cơ thể. Các cú đánh mạnh nhắm vào cơ thể rất khó phòng thủ.

7. Đánh lừa

Vận động viên Indonesia

Khi người chơi đã thành thạo các động tác cơ bản, họ có thể đánh cầu từ và tới bất kỳ vị trí nào trên sân, mạnh mẽ hoặc nhẹ nhàng theo ý muốn. Tuy nhiên, ngoài các động tác cơ bản, cầu lông còn có nhiều kỹ thuật cao cấp, mang lại lợi thế cạnh tranh. Vì người chơi cầu lông phải di chuyển nhanh trong một quãng đường ngắn, nhiều cú đánh cao cấp nhằm đánh lừa đối thủ, khiến họ tưởng rằng một cú đánh khác đang thực hiện hoặc buộc họ phải chậm lại cho đến khi thấy rõ hướng đi của cầu. “Đánh lừa” trong cầu lông thường sử dụng theo cả hai nghĩa này. Khi đối thủ bị lừa, họ thường mất điểm ngay lập tức vì không kịp thay đổi hướng để đón cầu. Những người chơi kinh nghiệm sẽ nhận biết được mẹo và cẩn thận không di chuyển quá sớm, nhưng cố gắng đánh lừa vẫn có ích vì buộc đối thủ phải chậm lại một chút. Đối với những người chơi yếu hơn, khi các cú đánh dễ đoán, người chơi kinh nghiệm có thể di chuyển trước khi cầu đánh ra, dự đoán cú đánh để giành lợi thế.

Kỹ thuật “slicing” và sử dụng “động tác đánh ngắn” là hai phương pháp chính để tạo ra sự đánh lừa. Slicing là đánh cầu với mặt vợt nghiêng, khiến cầu bay theo hướng khác so với chuyển động của cơ thể hoặc cánh tay. Slicing cũng khiến cầu bay chậm hơn so với chuyển động của cánh tay. Ví dụ, một cú “sliced drop shot” chéo sân tốt sẽ dùng động tác đánh gợi ý rằng sẽ thực hiện cú clear thẳng hoặc cú smash, làm đối thủ hiểu sai cả về sức mạnh và hướng đi của cầu.

Kỹ thuật slicing tinh vi hơn bao gồm việc chải mặt vợt xung quanh cầu khi đánh, để làm cầu xoáy. Điều này có thể cải thiện quỹ đạo của cầu, khiến nó rơi nhanh hơn khi qua lưới; ví dụ, một cú giao cầu thấp có slicing có thể bay nhanh hơn một cú giao cầu thấp thông thường, nhưng vẫn rơi vào cùng một điểm. Làm xoáy cầu cũng giúp tạo ra các cú đánh gần lưới xoáy (còn gọi là “tumbling net shots”), trong đó cầu xoay vòng nhiều lần trước khi ổn định; đôi khi cầu vẫn giữ nguyên trạng thái lộn ngược thay vì xoay vòng. Lợi thế chính của cú đánh gần lưới xoáy là đối thủ sẽ chần chừ không đánh cầu cho đến khi nó ngừng xoay, vì đánh vào lông vũ sẽ dẫn đến cú đánh khó kiểm soát. Các cú đánh gần lưới xoáy đặc biệt quan trọng đối với các tay vợt đơn đẳng cấp cao.

Vợt hiện đại nhẹ cho phép người chơi sử dụng động tác đánh ngắn cho nhiều cú đánh, giữ tùy chọn đánh mạnh hoặc nhẹ đến phút cuối cùng. Ví dụ, một tay vợt đơn có thể chuẩn bị cho cú đánh gần lưới, nhưng khi thấy đối thủ di chuyển trước, họ sẽ đánh cầu về phía sau bằng cú nâng cầu nhẹ. Cú nâng cầu nhẹ mất ít thời gian để chạm đất và như đã đề cập, một pha cầu kết thúc khi cầu chạm đất. Điều này làm cho đối thủ khó khăn hơn trong việc bao quát toàn bộ sân, so với khi cú nâng cầu cao và có động tác đánh lớn, dễ thấy. Động tác đánh ngắn không chỉ hữu ích để đánh lừa mà còn cho phép người chơi đánh mạnh khi không có thời gian để vung tay lớn. Trong cầu lông, vung tay lớn thường không được khuyến khích vì nó làm khó khăn hơn trong việc phục hồi để đánh cú tiếp theo trong các pha trao đổi nhanh. Kỹ thuật siết chặt tay cầm đóng vai trò quan trọng trong các kỹ thuật này và thường được mô tả là “sức mạnh ngón tay”. Các tay vợt đẳng cấp phát triển sức mạnh ngón tay đến mức họ có thể đánh một số cú mạnh, như cú đập cầu gần lưới, với động tác vung vợt chưa đến 10 cm.

Cũng có thể đảo ngược cách đánh lừa này bằng cách gợi ý một cú đánh mạnh trước khi chậm lại để thực hiện cú đánh nhẹ. Kiểu đánh lừa này phổ biến hơn ở cuối sân (ví dụ, các cú thả cầu ngụy trang thành các cú đập cầu), trong khi kiểu đánh lừa trước phổ biến hơn ở khu vực gần lưới và giữa sân (ví dụ, nâng cầu ngụy trang thành các cú đánh gần lưới).

Đánh lừa không chỉ giới hạn ở kỹ thuật slicing và động tác đánh ngắn. Người chơi cũng có thể sử dụng “động tác kép”, thực hiện chuyển động vợt ban đầu theo một hướng trước khi đổi hướng để đánh cầu theo hướng khác. Người chơi thường làm điều này để khiến đối thủ di chuyển sai hướng. Chuyển động vợt thường gợi ý một cú đánh thẳng nhưng sau đó lại đánh chéo sân, hoặc ngược lại. “Động tác ba” cũng có thể thực hiện, nhưng rất hiếm khi xuất hiện trong thực tế. Một phương án thay thế cho động tác kép là sử dụng “giả động đầu vợt”, khi chuyển động ban đầu tiếp tục nhưng vợt xoay trong quá trình đánh. Điều này tạo ra thay đổi nhỏ hơn về hướng nhưng không cần nhiều thời gian.

Để lại một bình luận